Báo cáo của WMO cho biết nhiệt độ cực đoan và nắng nóng tại nhiều nơi trên thế giới là nguyên nhân khiến khoảng 489.000 người tử vong hàng năm trong giai đoạn từ năm 2000-2019, trong đó 36% số vụ xảy ra ở châu Âu và 45% ở châu Á. Nhiệt độ tăng cao ảnh hưởng tới sức khỏe con người đặc biệt nghiêm trọng ở các thành phố vì tình trạng gọi là "hiệu ứng đảo nhiệt đô thị" - hiện tượng các khu vực thành phố đông đúc nóng lên quá mức so với vùng nông thôn xung quanh. Điều này đang làm nghiêm trọng thêm các vấn đề nảy sinh trong quá trình đô thị hóa. WMO cho hay do nền nhiệt Trái đất trong thế kỷ XXI tiếp tục tăng, tháng 7-2025 là tháng 7 nóng thứ ba từng được ghi nhận trong lịch sử, tiếp sau các mùa hè 2023 và 2024.

Nắng nóng kỷ lục tại châu Á - Âu

Báo cáo của WMO cho biết châu Âu ngày càng chứng kiến nhiều đợt nóng kỷ lục. Tháng 7 vừa qua, các đợt nắng nóng đặc biệt ảnh hưởng đến Thụy Điển và Phần Lan, nơi đã trải qua những đợt nắng kéo dài bất thường với nhiệt độ trên 30 độ C. Khu vực Đông Nam Âu cũng phải đối mặt với nắng nóng và cháy rừng, nơi Thổ Nhĩ Kỳ ghi nhận mức nhiệt cao kỷ lục mới là 50,5 độ C.

Ở châu Á, nhiệt độ tăng vọt trên mức trung bình xảy ra nhiều nhất ở vùng Himalaya, Trung Quốc và Nhật Bản trong tháng 7-2025, với nền nhiệt cực đoan kéo dài sang tận tháng 8. Tuần trước, nhiệt độ đã vượt quá 42 độ C trên khắp khu vực Tây Á, Nam Trung Á và Nam Pakistan, với một số khu vực vượt quá 45 độ C. Một số khu vực ở tây nam Iran và đông Iraq đã chứng kiến nhiệt độ đặc biệt khắc nghiệt trên 50 độ C, làm gián đoạn nguồn cung cấp điện, nước, giáo dục và lao động.

Hàn Quốc cũng ban hành cảnh báo nắng nóng trên diện rộng, khi các kỷ lục nhiệt độ của các trạm đo nhiệt độ bị phá vỡ trên khắp cả nước. Nhật Bản cũng ghi nhận nhiệt độ cao kỷ lục là 41,8 độ C vào đầu tháng 8-2025, phá vỡ kỷ lục 41,2 độ C được thiết lập chỉ một tuần trước đó.

Cháy rừng hoành hành

Ngày 7-8, lực lượng cứu hỏa tại Pháp tiếp tục bước sang ngày thứ ba chiến đấu chống lại đám cháy rừng lớn nhất trong gần 80 năm qua tại tỉnh Aude, miền Nam nước này, vốn đã thiêu rụi khoảng 17.000 ha rừng và khiến ít nhất 1 người thiệt mạng cùng hàng chục ngôi nhà bị phá hủy.

Phát biểu trên kênh truyền hình BFM TV của Pháp, ông Christophe Magny - một trong những quan chức chỉ huy lực lượng cứu hỏa - cho biết hiện đám cháy vẫn chưa được kiểm soát hoàn toàn. Các cơ quan chức năng của Pháp đang huy động toàn bộ lực lượng để khống chế đám cháy. Tính đến ngày 7-8, hơn 2.000 nhân viên cứu hỏa vẫn đang tham gia chiến dịch dập lửa tại tỉnh Aude. Giới chức địa phương cho biết khoảng 3.000 ngôi nhà vẫn nằm trong khu vực nguy hiểm. Bộ trưởng Môi trường Pháp Agnes Pannier-Runacher cho biết tốc độ lan của đám cháy hiện đã giảm nhưng nguy cơ vẫn còn cao.

Đám cháy bắt đầu từ ngày 5-8 ở khu vực cách biên giới Tây Ban Nha khoảng 100 km và nhanh chóng lan rộng. Theo thống kê, diện tích cháy đã vượt gấp rưỡi diện tích thủ đô Paris. Giới chức xác nhận đây là vụ cháy rừng lớn nhất tại Pháp kể từ năm 1949. Thủ tướng Pháp Francois Bayrou ngày 6-8 đã có chuyến thị sát khu vực bị ảnh hưởng và đã gọi đây là "thảm họa chưa từng có", đồng thời nhấn mạnh nguyên nhân sâu xa do tình trạng biến đổi khí hậu và hạn hán kéo dài.

Cũng do nguy cơ cháy rừng gia tăng trong bối cảnh nắng nóng khắc nghiệt, ngày 7-8, Chính phủ Bồ Đào Nha đã gia hạn tình trạng báo động quốc gia từ ngày 8 đến ngày 13-8. Theo đó, tiếp tục cấm các hoạt động nông nghiệp và giải trí ở các vùng nông thôn. Điều kiện thời tiết được dự báo sẽ diễn biến xấu đi trong thời gian đến với dự báo nhiệt độ tối đa từ 30 độ C đến 38 độ C trên hầu hết lục địa Bồ Đào Nha và nhiệt độ cao nhất lên tới 43 độ C, ở một số vùng nội địa phía Nam. Bồ Đào Nha đang trải qua mùa cháy rừng tồi tệ nhất kể từ năm 2022. Theo Hệ thống Quản lý Cháy rừng Nông thôn Tích hợp (SGIFR), cháy rừng đã thiêu rụi gần 42.000 ha tại nước này trong năm nay, gấp 8 lần so với cùng kỳ năm 2024.

Canada đang trải qua một trong những mùa cháy rừng tồi tệ nhất trong lịch sử, khói bụi đã làm ô nhiễm bầu trời và gây ra tình trạng chất lượng không khí kém ở nhiều tỉnh và các bang phía bắc vào cuối tháng 7 và đầu tháng 8. Ngày 7-8, Canada đang điều quân và lực lượng bảo vệ bờ biển đến tỉnh cực Đông của nước này để ứng phó với các vụ cháy rừng đã buộc hàng trăm người phải sơ tán. Theo dữ liệu chính thức, cháy rừng trên khắp Canada kể từ đầu năm đến ngày 6-8 đã thiêu rụi 7,1 triệu ha đất, gần bằng diện tích Ireland. Con số này tương đương với diện tích đất bị thiêu rụi vào năm 1995, mùa cháy rừng tồi tệ thứ hai trong lịch sử tính từ năm 1983. Với tình trạng khô nóng dự kiến sẽ tiếp diễn ở nhiều khu vực và 730 đám cháy đang hoạt động, thiệt hại trong năm nay gần như chắc chắn sẽ vượt qua con số của hai thập kỷ trước.

Tại các nơi khác như CH Cyprus, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ đã phải vật lộn với cháy rừng, buộc phải sơ tán và gây ra nhiều thương vong. Tại Mỹ, một đám cháy rừng ở Công viên Quốc gia Grand Canyon ở Arizona đã làm gián đoạn hoạt động du lịch tại địa điểm mang tính biểu tượng này.

AN BÌNH